ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA
- przede wszystkim dbaj o własne bezpieczeństwo,
- wezwij wykwalifikowane służby ratunkowe, jeśli sytuacja nie jest bezpieczna i nie możesz udzielić pomocy bez podejmowania ryzyka,
- poczekaj w bezpiecznej odległości dopóki nie przyjedzie kwalifikowana pomoc,
- informuj innych o zaistniałym niebezpieczeństwie.
OCENA STANU OSOBY POSZKODOWANEJ
- Przedstaw się i wyjaśnij, co zamierzasz zrobić, to zwiększy zaufanie poszkodowanego w stosunku do Ciebie.
- Sprawdź stan poszkodowanego. Przede wszystkim sprawdź, czy jest przytomny i czy prawidłowo oddycha. Sytuacje, w których upośledzona jest przytomność lub oddychanie, często stanowią zagrożenie dla życia.
- Inne przykłady stanów zagrażających życiu to masywne krwotoki, oparzenia, ból w klatce piersiowej, czy udar. W tych przypadkach poszkodowany wymaga natychmiastowej pomocy.
Ocena przytomności osoby poszkodowanej:
- delikatnie poklep poszkodowanego po ramionach,
- zapytaj głośno, np. „Co się stało?”, „Co Cię boli?”, „Jak się nazywasz?”
Jeśli poszkodowany zareaguje (otwarciem oczu lub odpowiedzią słowną):
- pozostaw poszkodowanego w takiej pozycji, w jakiej go znalazłeś, nie przenoś poszkodowanego, chyba że sytuacja zagraża bezpieczeństwu jego i ratownika,
- spróbuj dowiedzieć się, co mu się stało,
- jeśli to konieczne wezwij pomoc,
- regularnie oceniaj stan poszkodowanego.
Jeśli poszkodowany nie reaguje:
- wołaj o pomoc (wyznacz osobę do pomocy, wezwania służb ratunkowych),
- odwróć poszkodowanego na plecy i udrożnij drogi oddechowe.
KONTROLA ODDECHU
Przez 10 sekund sprawdzaj czy oddycha prawidłowo wyłącznie obserwując klatkę piersiową i brzuch poszkodowanego jednocześnie utrzymując drożność dróg oddechowych (podtrzymując odchyloną głowę poszkodowanego do tyłu).
Jeśli nie jesteś pewien czy poszkodowany oddycha prawidłowo, postępuj tak, jakby poszkodowany nie oddychał.
POZYCJA BOCZNA BEZPIECZNA
Kiedy stwierdzasz że poszkodowany nie reaguje na próbę nawiązania kontaktu, ale oddycha prawidłowo przy zachowaniu drożności dróg oddechowych:
- odwróć poszkodowanego w pozycję bezpieczną jeśli musisz od niego odejść lub gdy istnieje realne ryzyko wymiotów,
- poproś kogoś, aby powiadomił służby ratunkowe albo zrób to sam,
- regularnie sprawdzaj, czy poszkodowany oddycha prawidłowo.
Technika: Pozycja boczna bezpieczna
- zdejmij poszkodowanemu okulary (jeśli je ma założone) i połóż powyżej jego głowy,
- uklęknij obok poszkodowanego, upewnij się, że jego nogi są wyprostowane,
- ułóż rękę poszkodowanego (po swojej stronie) pod kątem prostym do ciała, przedramię pod kątem prostym do ramienia, dłonią do góry,
- ułóż drugą rękę poszkodowanego na jego policzku, trzymaj grzbiet jego dłoni przy policzku, utrzymuj jego dłoń w tym miejscu, z wyprostowanymi palcami,
- wolną ręką złap za nogę poszkodowanego w kolanie po drugiej stronie jego ciała, zegnij nogę w kolanie, ale pozostaw stopę na ziemi,
- pociągnij uniesioną nogę do siebie, cały czas trzymaj grzbiet dłoni poszkodowanego przy jego policzku, odwróć poszkodowanego do siebie, aby ułożyć go na boku,
- ułóż nogę na górze w taki sposób, aby biodro i kolano były pod kątami prostymi do osi ciała,
- odchyl głowę lekko do tyłu, aby zachować drożność dróg oddechowych,
- upewnij się, że usta poszkodowanego są skierowane do podłoża, to zapobiegnie zadławieniu krwią lub wymiocinami,
- ułóż odpowiednio dłoń pod policzkiem (jeśli jest to konieczne do utrzymania drożności dróg oddechowych), skontroluj oddech.
Poszkodowaną kobietę w ciąży należy odwracać na jej lewy bok podczas układania
w pozycji bocznej bezpiecznej.
RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO ODDECHOWA
Kiedy u poszkodowanego dochodzi do zatrzymania akcji serca krew w organizmie przestaje krążyć. W rezultacie tlen nie jest dostarczany do ważnych dla życia narządów. Mózg jest szczególnie wrażliwy na brak tlenu. Komórki mózgowe zaczynają obumierać po kilku minutach. Ważne jest, aby rozpocząć resuscytację tak szybko, jak to możliwe.
Liczne badania dowodzą, że natychmiastowa resuscytacja przynosi pozytywne wyniki, a szybkie działanie świadka wypadku może podwoić, a nawet potroić szanse poszkodowanego na przeżycie. Resuscytacja jest połączeniem uciśnięć klatki piersiowej i oddechów ratowniczych. Uciśnięcia klatki piersiowej zapewniają zaopatrzenie mózgu i serca w krew. Oddechy ratownicze zapewniają zaopatrzenie układu krwionośnego w tlen.
Resuscytacja znana jest również pod nazwą RKO (Resuscytacja Krążeniowo Oddechowa), BLS (Basic Live Support).
Kiedy poszkodowany nie reaguje na próbę nawiązania kontaktu i nie oddycha prawidłowo, należy jak najszybciej podjąć czynności resuscytacyjne:
- zacznij od 30 uciśnięć klatki piersiowej,
- następnie wykonaj 2 oddechy ratownicze,
- wykonuj naprzemiennie 30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechy ratownicze,
- możesz wykonywać RKO bez oddechów ratowniczych, szczególnie w pandemii,
- nie przerywaj resuscytacji, stan poszkodowanego można sprawdzić ponownie dopiero w przypadku powrotu jego oddechu,
- przerwij resuscytację, gdy:
- przybędzie kwalifikowany personel i przejmie resuscytację lub zmieni cię
w akcji inny ratownik,
- poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,
- wyczerpanie uniemożliwi ci dalsze prowadzenie akcji.
Technika: Uciśnięcia klatki piersiowej
- uklęknij obok poszkodowanego, sprawdź czy leży na twardym, płaskim i równym podłożu,
- odsłoń poszkodowanemu klatkę piersiową (rozepnij mu ubranie),
- ułóż nasadę jednej dłoni na środku klatki piersiowej poszkodowanego,
- ułóż nasadę drugiej dłoni na dłoni leżącej na klatce piersiowej,
- zapleć palce obu dłoni, nie wolno uciskać na żebra poszkodowanego, na górną cześć brzucha, czy dolny koniec mostka,
- upewnij się, że twoje ramiona są wyprostowane w łokciach ponad klatką piersiową poszkodowanego, uciskaj pionowo w dół,
- ucisk i zwolnienie ucisku powinny trwać jednakowo długo,
- wykonuj uciśnięcia mostka tak, aby częstotliwość wynosiła 100 uciśnięć na minutę (nieco mniej niż 2 uciśnięcia na sekundę).
Technika: Oddechy ratownicze
- obecnie odchodzi się od oddechów ratowniczych, szczególnie w dobie pandemii zaleca się NIE WYKONYWANIE oddechów ratowniczych.
UDAR MÓZGU
Objawy udaru są zwykle subtelne. Na przykład poszkodowany nagle zauważa, że jego twarz, ręka lub noga drętwieją lub są bezwładne, często po tej samej stronie ciała. Czasem poszkodowany nagle staje się zdezorientowany, ma trudności z mówieniem lub nadążaniem za rozmową. Inni poszkodowani mają problemy z widzeniem, nie są w stanie chodzić, mają zawroty głowy lub zaburzenia równowagi, jeszcze innym objawem jest nagły ból głowy.
Jeżeli podejrzewasz, że osoba ma udar powinieneś systematycznie sprawdzić, czy jest
w stanie wykonać bez problemu następujące polecenia:
- poproś poszkodowanego, aby się zaśmiał lub pokazał zęby, zwróć uwagę czy jego usta są symetrycznie wykrzywione,
- poproś poszkodowanego, aby zamknął oczy, uniósł obie ręce jednocześnie do pozycji poziomej i odwrócił ręce dłońmi do góry, zwróć uwagę, czy jedno z ramion opada lub „odpływa”,
- poproś poszkodowanego, aby powtórzył proste zdanie, sprawdź, czy mówi wyraźnie, czy brakuje mu słów.
Jeśli poszkodowany nie jest w stanie wykonać jednego lub więcej z powyższych poleceń, prawdopodobnie ma udar.
Nie bagatelizuj sytuacji, nawet jeśli poszkodowany zaprzecza, żeby coś był o nie w porządku.
Poszkodowany pilnie potrzebuje pomocy.
BÓL W KLATCE PIERSIOWEJ
Poszkodowany narzeka na rozpierający, palący ból w klatce piersiowej. Ból może promieniować do innych części ciała (np. do lewego ramienia, barku, szyi, żuchwy, brzucha, między łopatki). Zwykle jednocześnie występuje duszność, pocenie się, trudności w mówieniu, zawroty głowy, omdlenia, strach w oczach, sine paznokcie, ucho, nos, okolice oczu. Niektórzy poszkodowani mają nudności lub wymiotują.
Nie bagatelizuj zaistniałej sytuacji nawet, jeśli poszkodowany zaprzecza, żeby działo się coś złego. Poszkodowany pilnie wymaga pomocy.
Kup kartę ICE.
